De Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen waakt over het respect voor de rechten en de menselijke waardigheid van personen in detentie

De bestaande problemen waarmee het Belgisch penitentiaire systeem wordt geconfronteerd, in het bijzonder de overbevolkingsproblematiek, zullen alleen maar toenemen door de aangekondigde bijkomende uitvoering van korte vrijheidsstraffen. Bijgevolg herhaalt de CTRG zijn aanbeveling aan de minister van Justitie om de nodige maatregelen te nemen om de stijging van de gevangenisbevolking onder controle te krijgen en om menselijke en waardige detentieomstandigheden te garanderen voor personen die van hun vrijheid zijn beroofd, zonder de bestaande gevangeniscapaciteit te verhogen en om, in overleg met de andere betrokken actoren, de vereiste maatregelen te nemen om het gebruik van alternatieve straffen te stimuleren.

De maatregelen die tijdens de sanitaire crisis werden genomen, vielen binnen de gevangenismuren erg zwaar. De terugkeer naar betere levensomstandigheden stuit in de realiteit echter op een ander probleem, namelijk dat van een hoge en onhoudbare overbevolkingsgraad. Daarbij heeft de minister van Justitie plannen om de capaciteit van de penitentiaire instellingen te verhogen met 720 plaatsen door tal van detentiehuizen te openen. Om de huidige impasse te begrijpen, roept de CTRG in een opiniestuk de parlementsleden en magistraten op om naar de gevangenissen te gaan om de schade ten gevolge van de overbevolking met eigen ogen te zien.

In september 2021 heeft de CTRG het initiatief genomen om de eerste twee transitiehuizen van het land te bezoeken, die zich in Edingen en Mechelen bevinden. Dit verslag bevat de belangrijkste opmerkingen en aanbevelingen die de CTRG heeft geformuleerd naar aanleiding van dit bezoek.

Na zijn bezoek aan de bouwwerf van de gevangenis van Haren op 23 november heeft de CTRG in een advies aan de minister van Justitie zijn eerste aanbevelingen gedaan voor de opening van de gevangenis vanaf september 2022.

Op vrijdag 17 december 2021 heeft de Commissie Justitie de tweede lezing besproken van het wetsontwerp (DOC 55 2328/005) betreffende onder meer maatregelen ter ondersteuning van de bestrijding van de gezondheidscrisis in de gevangenissen. Aangezien het alleen om vervroegde invrijheidstelling ging, heeft de CTRG de parlementsleden aangeschreven om een nieuw debat over dit onderwerp op gang te brengen. Ter herinnering: op 15 december 2021 bedroeg de gevangenispopulatie 10 913 gedetineerden bij een capaciteit van 9 599 plaatsen. De vervroegde invrijheidstelling zou echter slechts zo'n 250 gevangenen betreffen. De tekst werd inmiddels gestemd op 22 december 2021 en dit zonder bijkomend debat.

De Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen is bezorgd over de toename van de corona-epidemie in de Belgische penitentiaire inrichtingen en brengt een advies uit naar aanleiding van de overbevolking in de gevangenissen in de context van de vierde golf.