De Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen waakt over het respect voor de rechten en de menselijke waardigheid van personen in detentie

Na zijn tweede bezoek aan de bouwwerf van de gevangenis van Haren op 13 juni heeft de CTRG in een advies aan de minister van Justitie zijn aanbevelingen gedaan voor de opening van de gevangenis vanaf september 2022.

Met een interimresolutie van 10 juni 2022 in de groep Vasilescu spoort de Raad van Europa België aan om algemene maatregelen te treffen om de menswaardige detentieomstandigheden van gedetineerden te waarborgen en hen toe te staan hun detentieomstandigheden met een doeltreffend rechtsmiddel aan te klagen. Aangezien de overbevolking in de gevangenissen een echte kwaal is, dringt de Raad van Europa er eveneens op aan dat de Penitentiaire beleidsraad zo spoedig mogelijk wordt opgericht om, onder meer, bij te dragen tot de uitwerking van een algemeen plan ter bestrijding van de overbevolking. De centrale Toezichtsraad voor het gevangeniswezen roept alle bevoegde actoren op – zowel de regering als het Parlement, de rechterlijke macht en alle andere actoren van de strafrechtsketen – onverwijld werk te maken van de streng geformuleerde aanbevelingen van de Raad van Europa.

De bestaande problemen waarmee het Belgisch penitentiaire systeem wordt geconfronteerd, in het bijzonder de overbevolkingsproblematiek, zullen alleen maar toenemen door de aangekondigde bijkomende uitvoering van korte vrijheidsstraffen. Bijgevolg herhaalt de CTRG zijn aanbeveling aan de minister van Justitie om de nodige maatregelen te nemen om de stijging van de gevangenisbevolking onder controle te krijgen en om menselijke en waardige detentieomstandigheden te garanderen voor personen die van hun vrijheid zijn beroofd, zonder de bestaande gevangeniscapaciteit te verhogen en om, in overleg met de andere betrokken actoren, de vereiste maatregelen te nemen om het gebruik van alternatieve straffen te stimuleren.

In het arrest Vasilescu van 25 november 2014 stelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vast dat de detentieomstandigheden een schending van artikel 3 van het EVRM uitmaakten. Einde maart 2022 maakte België aan het Comité van Ministers van de Raad van Europa een zesde actieplan over met maatregelen om aan het arrest uitvoering te geven en nieuwe schendingen te vermijden. In een mededeling ‘9.2’ aan het Comité van Ministers zet de CTRG uiteen dat het actieplan niet volstaat om de structurele problemen van overbevolking en gebrekkige detentieomstandigheden aan te pakken en dat de gedetineerden nog steeds niet over een effectief rechtsmiddel beschikken.